Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Belirtileri Nelerdir?
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
- Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), bireyin kontrol edemediği, istemsiz ve tekrarlayan düşünceler (obsesyonlar) ile bu düşünceleri azaltmak için gerçekleştirdiği zorlantılı davranışlardan (kompulsiyonlar) oluşan bir anksiyete bozukluğudur. OKB, bireyin günlük yaşamını, işlevselliğini ve ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Kimi zaman hafif seviyelerde başlayabilir ve tedavi edilmezse daha şiddetli hale gelebilir.
- OKB Belirtileri Nelerdir?
- OKB belirtileri genellikle obsesyonlar (takıntılar) ve kompulsiyonlar (zorlantılar) olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Her bireyde bu belirtilerin şiddeti ve türü farklı şekilde ortaya çıkabilir.
- Obsesyon (Takıntı) Belirtileri
- Obsesyonlar, bireyin aklına istemsizce gelen, kaygı veya rahatsızlık yaratan tekrarlayıcı düşünce, imge veya dürtülerdir. Bu düşünceler kişinin kontrolü dışında gelir ve kişi genellikle bu düşünceleri mantıksız bulmasına rağmen engelleyemez. Yaygın obsesyon türleri şunlardır:
- Temizlik ve Mikrop Korkusu: Kirlenme, hastalık kapma veya mikroplarla temas etme korkusu.
- Düzen ve Simetri Takıntısı: Eşyaların belirli bir sırada veya simetrik şekilde yerleştirilmediğinde huzursuzluk hissi.
- Zarar Verme Korkusu: Sevdiklerine zarar verme düşüncesi veya istemsiz şekilde kendisine zarar vereceğinden korkma.
- Dini ve Ahlaki Takıntılar: Dini kurallara uymamak veya günah işlemekle ilgili yoğun endişeler.
- Cinsel Obsesyonlar: Uygunsuz veya rahatsız edici cinsel düşüncelerin kontrol edilememesi.
- Mükemmeliyetçilik: Her şeyi eksiksiz, kusursuz ve “doğru” yapma isteği.
- İlişki Obsesyonları: Partnerinin kendisine sadık olup olmadığını sürekli sorgulama.
- Kompulsiyon (Zorlantı) Belirtileri
- Kompulsiyonlar, obsesyonların yarattığı kaygı ve rahatsızlığı azaltmak için tekrarlayıcı ve zorlayıcı şekilde yapılan davranışlardır. Kompulsiyon belirtileri şunlardır:
- Aşırı Temizlik veya El Yıkama: Mikroplardan arınmak amacıyla sürekli elleri yıkama veya duş alma.
- Sürekli Kontrol Etme: Kapının kilitli olup olmadığını, ocağın kapalı olup olmadığını defalarca kontrol etme.
- Sayı Sayma ve Rutinler: Belli sayılara göre eylemleri yapma veya belirli ritüelleri tekrarlama.
- Düzenleme ve Simetri: Eşyaları belirli bir düzen içinde sıralama ve bu düzen bozulduğunda yoğun huzursuzluk yaşama.
- Onay Alma veya Güvence Arama: Sevdiklerinden sürekli “Her şey yolunda mı?” gibi sorularla güvence isteme.
- Düşünceleri Nötrleştirme: Kötü bir düşüncenin ardından bir dua okuma veya belirli bir davranış yaparak bu düşüncenin etkisini azaltmaya çalışma.
- OKB’nin Duygusal ve Fiziksel Etkileri
- OKB, yalnızca düşünceleri ve davranışları değil aynı zamanda bireyin ruhsal ve bedensel sağlığını da etkileyebilir:
- Yoğun Kaygı ve Stres: Obsesyonların yarattığı kaygı ve korku, bireyin günlük işlevselliğini bozabilir.
- Uykusuzluk ve Bitkinlik: Düşüncelerin yoğunluğu nedeniyle uyku problemleri yaşanabilir.
- Sosyal İzolasyon: Sürekli kompulsiyonlar ve takıntılar nedeniyle birey sosyal çevresinden uzaklaşabilir.
- Mide Rahatsızlıkları ve Baş Ağrıları: Yoğun stres nedeniyle fiziksel şikayetler ortaya çıkabilir.
- OKB’nin Nedenleri
- OKB’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bazı biyolojik, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
- Genetik Faktörler: Ailede OKB öyküsü olan kişilerde OKB görülme riski daha yüksektir.
- Beyin Kimyası: Serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği OKB’ye yol açabilir.
- Travmatik Deneyimler: Çocukluk döneminde yaşanan travmalar, stresli yaşam olayları OKB belirtilerinin ortaya çıkmasını tetikleyebilir.
- OKB Tedavi Yöntemleri
- OKB, doğru tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir. En etkili tedavi yöntemleri şunlardır:
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): OKB tedavisinde en yaygın ve etkili yöntemdir. Özellikle “Maruz Bırakma ve Tepki Önleme” (ERP) tekniği, bireyin kaygı yaratan obsesyonlarına maruz bırakılarak kompulsiyon yapmadan bu durumla baş etmesine yardımcı olur.
- EMDR Terapisi: Geçmiş travmalara dayanan obsesyonlarda etkili bir yöntemdir. Kişinin geçmiş deneyimlerini yeniden işlemesine yardımcı olur.
- İlaç Tedavisi: Psikiyatrist kontrolünde kullanılan serotonin düzenleyici ilaçlar, obsesif düşünceleri azaltmada etkili olabilir.
- Destek Grupları ve Psikoeğitim: OKB yaşayan bireylerin yaşadıkları duyguların normalleşmesini sağlamak için grup terapileri etkili olabilir.
- OKB ile Başa Çıkma Yöntemleri
- Tedaviye ek olarak bireyin kendi başına uygulayabileceği bazı yöntemler de OKB semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir:
- Düzenli Egzersiz Yapma: Fiziksel aktiviteler kaygı seviyesini düşürebilir.
- Farkındalık (Mindfulness) Teknikleri: Meditasyon ve nefes egzersizleri, obsesyonların etkisini azaltmada faydalı olabilir.
- Gevşeme Teknikleri: Progresif kas gevşetme ve nefes egzersizleri, bireyin rahatlamasını sağlar.
- Ne Zaman Bir Uzmandan Yardım Almalısınız?
- OKB belirtileri günlük yaşamınızı olumsuz etkiliyor ve kendiniz başa çıkmakta zorlanıyorsanız, bir psikolog veya psikiyatriste başvurmanız önemlidir. Erken tanı ve tedavi, OKB’nin etkilerini azaltmada kritik rol oynar.
- Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), bireyin yaşamını zorlaştırabilen ancak uygun tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilen bir rahatsızlıktır. Eğer OKB belirtileri yaşıyorsanız, uzman bir terapistten destek alarak yaşam kalitenizi artırabilirsiniz.
Bize Ulaşın
Sorunlarınıza birlikte çözüm bulalım
Telefon
0 530 839 77 07
E-Posta
[email protected]
Adres
Hoşnudiye Mahallesi, İsmet İnönü 1 Caddesi, No 22 Sağlık İş Hanı, Kat 6, Daire 33 Harmoni Psikoloji Tepebaşı/Eskişehir
©2024 Eskişehir Psikolog Şahan ARIKAN | All Rights Reserved