Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir?
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmeyi hedefleyen, bilimsel temellere dayalı etkili bir psikoterapi yöntemidir. Bu terapi, kişinin düşünce yapısını fark etmesi, olumsuz inançları değiştirmesi ve sağlıklı davranış modelleri geliştirmesi üzerine odaklanır. Özellikle kaygı bozukluğu, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi birçok psikolojik rahatsızlığın tedavisinde yaygın olarak kullanılır.
- Bilişsel Davranışçı Terapinin Temel İlkeleri
- BDT’nin temel ilkeleri şunlardır:
- Düşünceler, Duygular ve Davranışlar Birbirini Etkiler: BDT’ye göre, bireyin hissettiği duygular ve gerçekleştirdiği davranışlar, büyük ölçüde sahip olduğu düşünceler tarafından şekillenir. Bu nedenle, düşünce kalıplarını değiştirmek, duygusal ve davranışsal iyileşmeyi sağlar.
- Şimdi ve Gelecek Odaklıdır: BDT, geçmiş yaşantılardan çok bireyin bugünkü düşünce ve davranışlarına odaklanır. Geçmişin izleri ele alınsa da temel amaç, bireyin şu anda yaşadığı sorunlara çözüm bulmaktır.
- Sorun Çözme ve Beceriler Kazandırma: BDT, bireyin yaşadığı sorunlara pratik ve etkili çözüm yolları geliştirmesine yardımcı olur. Bu sayede birey, terapi süreci sonrasında da karşılaştığı zorluklarla başa çıkma becerilerini sürdürür.
- Aktif Katılım Gerektirir: BDT, yalnızca terapi seanslarında değil, günlük yaşamda da bireyin aktif olarak çalışmasını gerektirir. Ev ödevleri, günlük tutma ve davranış deneyleri gibi uygulamalar sürecin önemli parçalarıdır.
- Bilişsel Davranışçı Terapide Kullanılan Teknikler
- BDT, bireyin düşünce kalıplarını değiştirebilmesi ve sağlıklı davranışlar geliştirebilmesi için çeşitli tekniklerden yararlanır. Bunlar arasında şunlar bulunur:
- Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Olumsuz ve işlevsiz düşüncelerin fark edilip, bu düşüncelerin daha sağlıklı ve gerçekçi inançlarla değiştirilmesini hedefler. Bireyin “ben değersizim” gibi inançlarını “ben değerliyim ve sevgiye layığım” gibi olumlu düşüncelerle değiştirmesine yardımcı olur.
- Maruz Bırakma Terapisi: Özellikle kaygı bozukluğu ve fobilerde kullanılan bu yöntem, bireyin korku yaratan durumlarla aşamalı olarak yüzleşmesini sağlar. Örneğin, sosyal fobi yaşayan bir bireyden kalabalık ortamlara küçük adımlarla girmesi istenebilir.
- Gevşeme ve Nefes Egzersizleri: Stres, kaygı ve panik atak belirtilerini azaltmak için gevşeme teknikleri sıkça kullanılır. Derin nefes alma, kas gevşetme ve meditasyon gibi uygulamalar bireyin bedensel ve zihinsel rahatlama sağlamasına yardımcı olur.
- Davranışsal Denemeler: Bireyin korktuğu veya kaçındığı durumlara küçük adımlarla maruz bırakılması ve bu deneyimlerin değerlendirilmesi sağlanır. Örneğin, “topluluk önünde konuşamam” düşüncesi olan bir birey, terapi sürecinde küçük gruplar önünde konuşarak kendini geliştirebilir.
- Duygu İzleme Çalışmaları: Bireyin duygularını fark etmesi ve bu duyguların hangi düşüncelerden kaynaklandığını anlamasına yönelik çalışmalardır. Birey, olumsuz duygularının hangi düşüncelerle tetiklendiğini fark ederek bu düşünceleri değiştirebilir.
- BDT Hangi Sorunlarda Etkilidir?
- Bilişsel Davranışçı Terapi, geniş bir yelpazede ruh sağlığı sorunlarının tedavisinde etkili bir yöntemdir. Özellikle şu durumlarda başarıyla uygulanmaktadır:
- Depresyon
- Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları
- Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
- Panik Atak
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
- Yeme Bozuklukları
- Sosyal Fobi
- Fobiler
- Öfke Kontrol Problemleri
- İlişki Sorunları
- Bilişsel Davranışçı Terapinin Faydaları
- BDT’nin sağladığı bazı önemli faydalar şunlardır:
- Kişinin kendini daha iyi tanımasını sağlar.
- Olumsuz düşünce kalıplarını fark etmeye ve değiştirmeye yardımcı olur.
- Kaygı, stres ve depresyon gibi duygusal sorunların etkilerini azaltır.
- Bireyin günlük yaşamda daha işlevsel ve sağlıklı davranışlar sergilemesine katkı sağlar.
- Problem çözme becerilerini geliştirerek gelecekte karşılaşılabilecek zorluklarla baş etmeyi kolaylaştırır.
- Bireyin özgüvenini artırır ve yaşam kalitesini yükseltir.
- BDT Ne Kadar Sürer?
- BDT, genellikle kısa süreli ve hedef odaklı bir terapi türüdür. Seans sayısı bireyin yaşadığı sorunların türüne ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tipik olarak 8 ila 20 seans arasında tamamlanabilir. Ancak bazı durumlarda daha uzun süreli terapiye ihtiyaç duyulabilir. Ayrıca, bireyin terapi sürecindeki ilerlemesi, terapist ve bireyin ortak hedeflerine bağlıdır.
- Bilişsel Davranışçı Terapist Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
- BDT’den en iyi şekilde faydalanmak için alanında uzman ve deneyimli bir terapist seçmek önemlidir. Terapistinizin lisanslı, sertifikalı ve BDT konusunda eğitim almış olması, terapi sürecinin verimli geçmesine katkı sağlar. Ayrıca terapistin empati kurma, anlayışlı ve sabırlı yaklaşımı, bireyin kendini güvende hissetmesini sağlayarak terapinin başarısını artırır.
- Bilişsel Davranışçı Terapi, bireyin olumsuz düşünce kalıplarını fark etmesine ve bu düşünceleri değiştirmesine yardımcı olan etkili bir yöntemdir. Duygusal zorluklar, stres ve kaygı gibi sorunlarla baş etmekte zorlanıyorsanız, BDT yönteminden faydalanmayı düşünebilirsiniz. Bir uzmandan destek almak, bu süreci daha sağlıklı ve etkili bir şekilde yönetmenize katkı sağlayacaktır.
Bize Ulaşın
Sorunlarınıza birlikte çözüm bulalım
Telefon
0 530 839 77 07
E-Posta
[email protected]
Adres
Hoşnudiye Mahallesi, İsmet İnönü 1 Caddesi, No 22 Sağlık İş Hanı, Kat 6, Daire 33 Harmoni Psikoloji Tepebaşı/Eskişehir
©2024 Eskişehir Psikolog Şahan ARIKAN | All Rights Reserved